Sunday, March 25, 2018

Su la gramàtica di Dante

Tocùt dal me libri Gramàtica e Temàtica di Dante (lulu.com/spotlight/eculos):

A metàt strada dal nustri lambicà
mi soj cjatàt ta un bosc cussì scur
che'l troj just i no podevi pì cjatà.


I sìn tentàs, prin di dut, di scjasàighi il cjaf al ”nustri lambicà“ che il Culòs al uša par significà chè che Dante al clama ”nostra vita.“ A pensàighila ben però, chista crìtica a no è par nuja justa, màsima s’i tegnìn cont di chistu: che il tradutòu al è furlàn e che coma ogni furlàn di sempri, e autèntic (ca vòu diši pa la pì contadìn), al à na višiòn dal mont che par rašòns stòrichis, socjàlis e culturàlis a è na vura scuruta. Dante, il poeta, a ghi apartegneva a na clase bacana; e cuant che luj al scriveva ”nel mezzo del cammin di nostra vita“ i podìn stà abastansa sigùrs che chè che luj al clamava la ”nostra vita“ a no includeva la vita di chej ca sgobàvin di pala e pic in ta li bàndis dal ”ces fastu“; e s’a la includeva a era, cussì, tant par èsi, dišìn, diplomàtic, o, par ušà na espresiòn tant di moda il dì di vuej, politically correct. Se Dante al fòs stàt furlàn, in altri peràulis, al varès luj stes savùt che la vita e il lambicà a sòn la stesa roba. Cuant, però, che il Culòs al minsona il troj, a somèa ca si lontani un puc—e forsi encja pì di un puc—da Dante. I vìn belzà jodùt che un daj significàs di Dante al è che se in tal miès da la so vita a si cjata in ta un bosc scur a è par via c'al à pierdùt la ”via diritta.“ Culòs invensi a somèa c'al diši che se Dante a nol podeva pì cjatà il troj just a è parsè che il bosc al era masa scur par podej cjatalu. Li pošisiòns a sòn duncja na vura lontànis, cuaši contraditòris. La pošisiòn di Dante a à di èsi che justa, ma al momènt i no lu savìn, nè parsè nè par sigùr. I podìn sens’altri ipotišà che la so pošisiòn a sedi che justa, ma par vej na conferma, se maj i la varìn, i vìn da leši bel oltri da la prima tersina dal Infièr. Par adès lasàn stà e dinghi na ocjada a chel altri tradutòu furlàn....